Qanganitsat eriagisassat

Kulturikkut eriagisassat Kalaallit Nunaanni sumiluunniit nassaassaapput. Amerlasoorujussuit takusinnaavagut, taamaakkaluartorli suli amerlanerit takusinnaanngilagut. Nunap qaani inissisimapput, nunap akornaniipput imaluunniit qaqqat qaaviniipput.

Qanganitsat eriagisassat nunami inissisimasut 1900 sioqqullugu pilersinneqarsimasutut ullulersinnaasut toqqaannartumik eqqissisimasuutitaasarput, taamaasiortarnerlu de facto fredninger-imik taaguuteqarpoq.

De facto fredningit ataanniipputtaaq umiiarnikut aammalu immap tatsillu naqqani sanaartukkat. Aammattaaq tassani ilaapput illut 1900 sioqqullugu sananeqarsimasut ullutsinnilu atorneqanngitsut.

Iliveqarfitoqqat, inussuit illukut, tuperfikullu 1900-jup kingorna ullulerneqarsimasut eqqissisimasussaatitaanngillat. Kisiannili taakkua arlaatigut immikkut ittumik naleqarpata, taava eqqissisimasussaatitaanermut suliaq aallartinneqassaaq, tassanilu Nunatta Katersugaateqarfia aaliangissaaq ilumut taakkartorneqartoq eqqissisimasussaatitaassanersoq. Taamatullu eqqissisimasussaatitsilertarneq fakultative fredninger-imik taaneqartarpoq. 

Ataatsimut akisussaassuseqaqatigiinneq
Tamatta qanganitsat piujuaannartinnissaannut akisussaaffeqarpugut. Qanganitsat amerlanerpaartaat eqqissisimatitaapput taamaattumillu kulturikkut eriagisassatut inatsimmiillersorneqarlutik. Qanganitsallu amerlanerpaartaat aatsaat assaasoqarsimatillugu nuisarput. Taakkualu tassaapput qanganitsat toqqoqqasut, aatsaallu sanaartortoqarniartillugu, aqqusinniortoqartinniarlugu imaluunniit nunaleriniartoqartillugu assigisaannilluunniit suliaqartoqartillugu saqqummertarlutik.
Inuttut, savaatilittut sanaartortitsisutulluunniit qanga inoqarsimaneranut takussutissaasinnaasunik nunalerinerup nalaani nalaataqaraanni, suliaq unitsinneqassaaq Nunattalu Katersugaasivia Allagaateqarfialu saaffigineqassalluni. Qanganitsammi nunamiittut arlaatigut ajoquserneqaqqusaanngillat, allanngortinneqaqqusaanngillat nuutsinneqaqqusaanngilluinnarlutillu. Taamaattumillu qanganitsaq eqqaanni sanaartortoqaqqusaanngilaq, assattoqaqqusaanngilaq, ikumaartitsisoqaqqusaanngilaq, tupertortoqaqqusaanngilaq imaluunniit eqqakkanik eqqaasoqaqqusaanngilaq.

Annertuumik nunami suliaqartoqassatillugu Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu saaffigineqarsinnaavoq taakkumi paasissutissiisinnaapput taamannak suliaqartoqarnerani qanoq suliaqartoqarsinnaanersoq nakkutilliisoqarsinnaanersorlu.

Quppernermi uani qanganitsanut inatsisit, kulturikkut eriagisassanut aammalu kulturi aallaavigalugu tamakku qanoq isikkoqarneri pillugit paasisaqarnerusinnaavutit

Qanganitsat eriagisassat allanngortissinnaavakka?

Nunatta Katersugaasivia akuersitissimatinnagu arlaannaatigulluunniit qanganitsat eriagisassanngortitat allanngortinneqarsinnaanngillat.

Nunatta Katersugaasiveqarfianinngaanniit eriagisassanngortinneqarsimasut tamarmik nalunaarsorneqarsimapput. Nunattalu Katersugaateqarfia kisiartaalluni nalunaarsuiffimmut isersinnaatitaavoq aammalu piginnaasat aallaavigalugit nalunaarsuiffimmi allaqqasunut nalilersuisinnaalluni. Kulturikkut eriagisassanngortinneqarsimasut amerlasuut ilaannikkut takujuminaassinnaasarput. Tamaattumillu nunaminertanik qinnuteqaasiortoqartillugu Nunatta Katersugaasivianinngaanniit qinnuteqaatit missorneqartarput, nalilersorniarlugu eqqissisimasussaatitaanermut inatsimmut arlaatigut akerleriittoqalersinnaanera. Assannissamut qinnuteqaasiorfissaq uaninassaarisinnaavat.

Nunatta Katersugaasivianinngaanniit inuit qanganitsanut eqqissisimasussaatitaasunut takornariarsinnaanissaannut paasissutissanillu atuaasinnanissaannut siunertaqartoqartillugu nunalerinissamut taassumalu ataani ujaqqanik piiaasoqarsinnaanissaanut, allagartalersuinissamut, eqqaavilersuinissamut assigisaannulluunniit akuersisinnaavoq.

Kulturikkut eriagisassatut inatsik aallaavigalugu kulturikkut eriagisassat 20 meterimik illersorneqarsimapput. 20 meterillu iluanni suliarineqarsinnaasut akuerisaasut tassaasinnaapput nunalerinermi suliat aaliangersimasut aammalu eriagisassat orninneqarsinnaanissaannut aqqutissanik sanaartornerit.

Qanganitsat eriagisassat nunamiittut eqqaa 2 meterinik ungasissulik tikillugu arlaannaatigulluunniit suliaqarfigineqaqqusaanngilaq.
Nunalerinermi suliarineqarsinnaasut tassaasinnaapput nalimmatsersuutit 15 cm-itut angitigisut, naggorissaaneq, naasunik ikkussuussinerit aammalu ivigalersuinerit.